Aby zamówienie z wolnej ręki w wyjątkowej sytuacji można było uznać za skuteczne, zamawiający musi wykazać, iż mimo zachowania należytej staranności, nie można było obiektywnie przewidzieć wystąpienia tej sytuacji, powodującej konieczność natychmiastowego wykonania zamówienia – wynika z opinii prawnej UZP.
Zgodnie z art. 67 ust. 1 pkt. 3 PZP, zamawiający może udzielić zamówienia z wolnej ręki, jeżeli ze względu na wyjątkową sytuację nie wynikającą z przyczyn leżących po stronie zamawiającego, której nie mógł on przewidzieć, wymagane jest natychmiastowe wykonanie zamówienia, a nie można zachować terminów określonych dla innych trybów udzielenia zamówienia.
Dopuszczalność powoływania się na przesłankę art. 67 ust. 1 pkt. 3 PZP uzależniona jest od łącznego zaistnienia wszystkich wymienionych w przepisie warunków, między którymi powinien zachodzić związek przyczynowo-skutkowy oraz związek czasowy.
Ten tryb ma zastosowanie do postępowań wszczynanych w przypadku nieprzewidywalnych zdarzeń losowych powodujących konieczność natychmiastowego działania ze strony podmiotu zobowiązanego do stosowania ustawy, a zaistniała sytuacja nie pozwala na przeprowadzenie postępowania o udzielenie zamówienia publicznego z zachowaniem terminów przewidzianych dla trybów gwarantujących zachowanie zasady konkurencyjności.
Okoliczności nieprzewidywalne to m.in. zjawiska losowe i niezależne od zamawiającego, takie jak: klęski żywiołowe (powodzie, lawiny, sezonowe pożary, itp.), katastrofy, awarie, niespodziewane wypadki, itp. Dodatkowo wystąpienie okoliczności, której zamawiający nie mógł przewidzieć, zgodnie z art. 67 ust. 1 pkt. 3 PZP, musi powodować konieczność natychmiastowego wykonania zamówienia.
Nie wszystkie natomiast zamówienia, które powinny być udzielone w trybie pilnym, także wynikłe na skutek zdarzenia nieprzewidywalnego, wymagają natychmiastowego wykonania. Dla udzielania zamówień w trybie pilnym ustawodawca przewidział bowiem inny tryb uproszczony niż zamówienie z wolnej ręki, mianowicie tryb negocjacji bez ogłoszenia (art. 67 ust. 1 pkt. 3 PZP).
Źródło: Informator UZP Nr 3/2017
